Με την πρακτική της νηστείας (ή ίσως, πιο συγκεκριμένα, της διαλείπουσας νηστείας) να κερδίζει δημοτικότητα στους ανθρώπους, πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται αν τα πιθανά οφέλη μπορούν να παρατητηθούν και στα κατοικίδιά τους. Μερικοί άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να τη δοκιμάσουν ακόμη και στο σκύλο ή τη γάτα τους, ιδίως αν αισθάνονται ότι ο τριχωτός φίλος τους τείνει προς την πλευρά του υπέρβαρου.
Οι πιθανότητες είναι, αν διαβάζετε αυτό το κείμενο, το έχετε σκεφτεί για τη γάτα σας. Αν και η προϋπόθεση πίσω από το να θέλετε το κατοικίδιό σας να είναι πιο υγιές είναι σωστή, δυστυχώς, μπορεί να υπάρξουν κάποια ζητήματα κατά την εφαρμογή τέτοιων πρακτικών διατροφής για τον υπέρβαρο ή ακόμα και παχύσαρκο φίλο σας. Θα μιλήσουμε τόσο για τα πλεονεκτήματα όσο και για τα μειονεκτήματα της νηστείας στις γάτες, για ορισμένες εναλλακτικές λύσεις για να απομακρύνετε το επίμονο λίπος από τη γάτα σας και για πιθανές επιπλοκές που σχετίζονται με το υπερβολικό βάρος.
Το αυξανόμενο πρόβλημα της παχυσαρκίας
Η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας στις γάτες, όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους και σε άλλα είδη. Επίσης, όπως και στους ανθρώπους, η παχυσαρκία γίνεται όλο και πιο συχνή στους αιλουροειδείς φίλους μας. Έχει αναφερθεί ότι μεταξύ 11,5% και 63% των γατών είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Πρόσφατα, η παχυσαρκία ταξινομήθηκε επίσημα ως ασθένεια στις γάτες και τους σκύλους, συγκεκριμένα, ως χαμηλού βαθμού φλεγμονώδης νόσος.
Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία σχετίζεται με ή αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας ή περισσότερων από τις ακόλουθες παθήσεις:
Σακχαρώδης διαβήτης
Ορθοπεδική νόσος (π.χ. αρθρίτιδα)
Νεοπλασία (ή καρκίνος)
Δερματική νόσος
Μεταβολικές διαταραχές
Διαταραχές της αναπνευστικής λειτουργίας (π.χ. επιπτώσεις στη φυσιολογική αναπνοή)
Παρόλο που η παχυσαρκία στις γάτες είναι ένα συνεχώς αυξανόμενο και σοβαρό πρόβλημα, επί του παρόντος υπάρχει περιορισμένη έρευνα σχετικά με τη διαχείριση της σίτισης στις γάτες και, ειδικότερα, τη συχνότητα σίτισης.
Τι περιλαμβάνει ένα τυπικό πρόγραμμα απώλειας βάρους για μια γάτα;
Η διαχείριση των υπέρβαρων ή παχύσαρκων γατών περιλαμβάνει ένα συνδυασμό της σίτισης περιορισμένων ποσοτήτων μιας τροφής με ειδική σύνθεση και της αυξημένης σωματικής δραστηριότητας για την επίτευξη ελεγχόμενης απώλειας βάρους. Δυστυχώς, δεν είναι τόσο απλό και ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι λιγότερο από το 50% των υπέρβαρων/παχύσαρκων γατών ολοκληρώνουν το πρόγραμμα απώλειας βάρους. Έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι λόγοι- ωστόσο, συχνά, αυτοί προκύπτουν από ιδιοκτήτες που θέλουν να διακόψουν το πρόγραμμα πρόωρα είτε λόγω προβλημάτων συμμόρφωσης είτε για άλλους προσωπικούς λόγους.
Αν και η απώλεια βάρους στις υπέρβαρες γάτες έχει σίγουρα πλεονεκτήματα, θα πρέπει να γίνεται με ελεγχόμενο τρόπο, ιδανικά με την καθοδήγηση και τη συμβολή του οικογενειακού σας κτηνιάτρου, ώστε να διασφαλιστεί ότι αποφεύγονται ή ελαχιστοποιούνται οι πιθανές επιπλοκές που σχετίζονται με τις πρακτικές περιορισμένης σίτισης στις γάτες.
Πόσο συχνά πρέπει να ταΐζονται οι γάτες;
Σε ορισμένες μελέτες, η ελεύθερη σίτιση και η συχνή σίτιση ήταν παράγοντες κινδύνου για την αύξηση του σωματικού βάρους και τις συναφείς δυσμενείς καταστάσεις υγείας στις γάτες. Παρόλα αυτά, άλλες μελέτες απέτυχαν να εντοπίσουν μια τέτοια σχέση. Μια μελέτη ανέφερε ότι οι γάτες που ταΐζονταν δύο φορές την ημέρα είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκες σε σχέση με τις γάτες που ταΐζονταν ελεύθερα.
Ενώ η συχνότητα σίτισης μπορεί να επηρεάζει την πιθανότητα μια γάτα να γίνει υπέρβαρη/παχύσαρκη, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι αλλαγές στη συχνότητα σίτισης μπορούν επίσης να επηρεάσουν τα επίπεδα δραστηριότητας. Σε μια πρόσφατη μελέτη, η σωματική δραστηριότητα ήταν μεγαλύτερη στις γάτες που τρέφονταν τέσσερις φορές την ημέρα σε σύγκριση με εκείνες που τρέφονταν μία φορά την ημέρα. Ωστόσο, η πραγματική ενεργειακή δαπάνη ήταν παρόμοια μεταξύ των διαφορετικών ομάδων. Πιστεύεται ότι αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται στο γεγονός ότι οι γάτες που τρέφονται συχνότερα με μικρότερα γεύματα επιδίδονται σε μεγαλύτερη δραστηριότητα καθώς αναζητούν τροφή.
Συνοψίζοντας, λοιπόν, δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσες φορές την ημέρα πρέπει να ταΐζεται μια γάτα, καθώς διάφορες μελέτες έχουν δείξει πλεονεκτήματα με διαφορετικές προσεγγίσεις που έχουν προταθεί. Τούτου λεχθέντος, φαίνεται να ισχύει ότι οι γάτες δεν πρέπει να έχουν ολοήμερη πρόσβαση στην τροφή και ότι πρέπει να εφαρμόζεται κάποιος βαθμός περιορισμένης σίτισης.
Ποια είναι μερικά από τα πιθανά οφέλη της νηστείας;
Έχει προταθεί ότι η διαλείπουσα σίτιση ή νηστεία οδηγεί σε συσσώρευση άπαχου ιστού μέσω διαφόρων μηχανισμών που προάγουν και ξεκινούν τη σύνθεση πρωτεϊνών, ενώ μειώνουν τη λιπώδη μάζα. Σε ανθρώπους που ασκούν διαλείπουσα νηστεία, η ενεργειακή δαπάνη δεν επηρεάστηκε από την αλλαγή της συχνότητας σίτισης. Ωστόσο, παρατηρήθηκε μείωση του αναπνευστικού πηλίκου (RQ), η οποία υποδηλώνει την ενισχυμένη οξείδωση του λίπους ή τη διάσπαση του λίπους σε μικρότερα μόρια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ενέργειας.
Σε μία από τις μελέτες που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι γάτες που τρέφονταν με ένα γεύμα την ημέρα αντί για τέσσερα, αποδείχθηκε επίσης ότι είχαν χαμηλότερο RQ νηστείας. Τα δεδομένα από αυτή τη μελέτη υποδηλώνουν ότι η σίτιση με ένα γεύμα την ημέρα μπορεί να είναι μια ευεργετική στρατηγική για τη σίτιση εσωτερικών γατών για την προώθηση του κορεσμού και της άλιπης σωματικής μάζας. Ένας τέτοιος μηχανισμός θα μπορούσε να είναι χρήσιμος, ιδίως σε ηλικιωμένες ή γηριατρικές γάτες, οι οποίες είναι επιρρεπείς σε αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία στον ενεργειακό μεταβολισμό τους, που οδηγούν σε απώλεια άλιπης σωματικής μάζας (σαρκοπενία) και σωματικού βάρους. Σε αυτές τις γάτες, μια αλλαγή στις πρακτικές σίτισης θα μπορούσε να αυξήσει την άλιπη σωματική τους μάζα προωθώντας την πρωτεϊνοσύνθεση και περιορίζοντας ορισμένες από τις συνέπειες της σαρκοπενίας.
Προχωρώντας τα συμπεράσματα αυτά ένα βήμα παραπέρα, ένα τέτοιο σχήμα διατροφής θα μπορούσε να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας στις γάτες ελέγχοντας την όρεξη και περιορίζοντας την πρόσληψη τροφής. Ενώ τα δεδομένα αυτά υποδηλώνουν ένα ρόλο στη διαχείριση υπέρβαρων και παχύσαρκων εσωτερικών γατών, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την αξιολόγηση πιθανών επιπλοκών που σχετίζονται με τη διαλείπουσα νηστεία.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές που σχετίζονται με τη νηστεία;
Η ηπατική λιπίδωση είναι ένα συχνό και δυνητικά απειλητικό για τη ζωή πρόβλημα σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες γάτες που εισέρχονται σε καταβολική κατάσταση, είτε λόγω υποκείμενης νόσου είτε λόγω αλλαγής των συνθηκών, όπως η διαθεσιμότητα τροφής. Όπως μπορεί να φαντάζεστε ήδη, υπάρχει η πιθανότητα η (ακατάλληλη) νηστεία σε μια υπέρκομψη γάτα να επισπεύσει μια καταβολική κατάσταση (διάσπαση θρεπτικών συστατικών ή αποθηκευμένης ενέργειας) που οδηγεί σε ηπατική λιπίδωση. Το σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει μια ανισορροπία μεταξύ των κινητοποιημένων αποθεμάτων λίπους και της ικανότητας του ήπατος να επεξεργάζεται τα εν λόγω λιπαρά οξέα.
Άλλες πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της μείωσης της πρόσληψης τροφής στις γάτες μπορεί να περιλαμβάνουν αλλαγές στη συμπεριφορά (για παράδειγμα, επιθετικότητα) και γαστρεντερικά κλινικά συμπτώματα, όπως εμετός, που ενδεχομένως σχετίζονται με την ταχεία κατανάλωση τροφής όταν υπάρχει διαθέσιμη τροφή.
Συμπέρασμα
Ενώ υπάρχουν σαφώς οφέλη που σχετίζονται με τη νηστεία τόσο στους ανθρώπους όσο και στις γάτες, είναι ζωτικής σημασίας να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτά τα οφέλη δεν μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις γάτες και ότι τέτοιες πρακτικές σίτισης δεν είναι πάντα κατάλληλες ή ακόμη και ασφαλείς σε ορισμένες περιπτώσεις. Δεδομένης της πιθανότητας σοβαρών επιπλοκών, ειδικά σε γάτες με υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, είναι ζωτικής σημασίας να έχετε μια διαβούλευση με τον οικογενειακό σας κτηνίατρο πριν ξεκινήσετε κάτι όπως η διαλείπουσα νηστεία.
Ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να προσαρμόσετε ένα σχέδιο απώλειας βάρους ειδικά για τον (ενδεχομένως παχουλό) γατόφιλο συγκάτοικό σας και να σας συμβουλεύσει σχετικά με το ποιες πρακτικές διατροφής θα ταίριαζαν καλύτερα στην τρέχουσα κατάσταση της γάτας σας.
